Tránh nóng nhà mùa nóng bức: Cách dùng lam giải nhiệt và hài hòa âm dương

Với đặc trưng khí hậu nhiệt đới của Việt Nam, việc chọn giải pháp chống nóng luôn là mối nhọc lòng của các chủ nhà. Trong đó, dùng lam che đậy là giải pháp hữu hiệu, nếu khéo còn giúp thăng bằng âm dương, tăng lợi thế phong thủy cho ngôi nhà.

Lam tránh nắng thực ra đã rất phổ biến từ thời ông cha xưa, chính là những tấm phên, liếp bằng tre, lá hay rào, dậu cây xanh quanh nhà. Từ thập niên 50-70, các loại lam chắn bằng bê tông bắt đầu xuất hiện, với nhiều tạo hình phong phú, không chỉ giúp chống nắng nóng mà còn làm đẹp cho kiến trúc mặt ngoài. 

Ngoài tác dụng chắn nắng gắt, tại các thành phố, hệ lam mặt ngoài công trình còn giúp ngăn bụi, mưa tạt, giảm tiếng ồn và đảm bảo sự riêng tư cho không gian phía trong. Về mặt phong thủy, lam chắn chính là vật dụng hữu hiệu để giảm các năng lượng trực xung tác động từ phía bên ngoài, tạo ra không gian an yên cho người ngụ cư, nhất là ở những vị trí gần đường lớn. Do đó, việc sử dụng lam chắn có rất nhiều tác dụng, chứ không đơn giản chỉ là chống nắng, gia chủ nên có sự đầu tư phù hợp.

lựa chọn chất liệu, hình thức lam hiệp hướng nhà, kiểu nhà

Gia chủ có thể căn cứ vào một đôi gợi ý dưới đây để chọn lọc lam che hợp với nhu cầu, sở thích và khả năng kinh tế:

- Về hình thức:

chọn lọc hình thức lam chắn, ngoài dựa vào sở thích cá nhân chủ nghĩa (có người thích vây bọc kín quanh nhà, có người thích khoáng đãng) nên căn cứ vào điều kiện ngoại cảnh phía ngoài công trình.

Cụ thể, nếu ngôi nhà có kiến trúc biệt thự, nhà vườn, xung quanh nhiều cây xanh, vườn tược, mặt nước mát mẻ… thì chỉ cần dùng lam ở mặt có nắng gắt, gió lùa, ưu tiên mặt thoáng mở về nơi có quang cảnh đẹp. Ở những hướng tiện lợi về khí hậu như Đông, Đông Nam, Nam… lam chắn đẵn đáp ứng tính thẩm mỹ hoặc bảo đảm riêng tây thì cần bố trí mặt rỗng nhiều hơn, tăng cảm giác gần gụi với tự nhiên. Hệ lam nên có kiểu dáng nhẹ nhàng, tốt nhất nên chọn loại có thể chuyển di linh hoạt để giảm các tác động ngoại cảnh trực tiếp từ bên ngoài mà vẫn đảm bảo thẩm mỹ.

Ngược lại với nhà phố mặt tiền đường, xung quanh ồn ã, nhiều khói bụi, nên xử lý lam đặc nhiều hơn, chỉ cần bảo đảm phần rỗng vừa đủ để thông gió và lấy thoáng. Nếu mặt thoáng đồng thời là hướng nắng gắt, nên ưu tiên loại lam một mực như tường gạch hoa hay dạng nan dọc, xiên. Nếu mặt thoáng ở hướng khí hậu mát mẻ, có thể giảm bớt phần đặc, tăng phần rỗng, chọn loại lam có thể di động điều chỉnh khoảng hở như lam lá liễu, lam cuốn…

- Về chất liệu:

Theo xu hướng phát triển của ngành xây dựng, kiến trúc, lam chắn mặt tiền nhà ngày càng đa dạng về chất liệu, kiểu dáng. Ngoài chất liệu phổ biến là bê tông còn có kính, tấm tản nhiệt, hợp kim nhôm, gỗ tự nhiên, gỗ nhựa…

Lam bằng bê tông hạp với những mặt tiền nhà đủ lớn, nằm ở phía khí hậu khắc nghiệt. Loại lam này có ưu điểm giá rẻ, mẫu mã đa dạng, bền, không cần duy tu bảo dưỡng, nhược điểm là nhất định, chẳng thể điều chỉnh theo thời điểm.

Lam kính có tính thẩm mỹ cao nhưng chỉ thích hợp với những hướng khí hậu mát mẻ, nếu hướng có nhiều nắng gắt phải phối hợp thêm rèm che chắn.

Lam bằng hợp kim nhôm hoặc gỗ nhựa được ưa chuộng nhờ kiểu dáng đa dạng, giá vừa phải và có thể linh động điều chỉnh khoảng rỗng – đặc theo nhu cầu hoặc tác động của ánh nắng từng thời điểm trong ngày.

Vài năm gần đây, lam che bằng cây xanh cũng được nhiều người thương thích nhờ tạo cảm giác mát mẻ, gần gũi thiên nhiên nhưng nhược điểm là dễ cuộn sâu bọ và thẳng tính phải tu chỉnh, coi ngó.

- Về kích tấc:

Nên tính tình kích cỡ lam hạp với diện tích mặt tiếp xúc ánh nắng cũng như kiến trúc công trình. kích tấc từng loại còn dựa trên khoảng cách với không gian dùng bên trong, phần đặc - rỗng của lam. Với các thiết kế nhà phố đương đại, dù việc chọn kích thước lam khá linh hoạt nhưng cũng cần tuân theo ý đồ thiết kế và công năng dùng cụ thể. Trong phong thủy, việc chọn lọc này chính là dựa trên nguyên tắc “hình theo thế”, giúp đảm bảo sự hài hòa giữa công năng, kiến trúc và thẩm mỹ.

cân bằng âm dương cho những hướng nhà nhiều nắng gắt

Nhà ở phía có nhiều nắng như Tây, Tây Nam, Tây Bắc sẽ có nhiều dương khí. Dương khí quá mạnh thường gây cảm giác bức bối, khó chịu cho người cư ngụ. Do đó, việc chọn lọc lam mặt ngoài nhà ra sao cũng tác động tới cân bằng âm – dương cho ngôi nhà.

- Nếu nhà ở hướng nắng gắt, nên chọn lam có khe hở nhỏ, thậm chí kết hợp khối đặc để giảm bớt bức xạ, tăng thêm bóng đổ, tức thị làm giảm Dương khí cho ngôi nhà. Những hướng nhà này thích hợp với lam có cấu trúc đứng, xiên, có thể phối hợp với lam ngang.

- Nếu nhà ở hướng nắng dịu và nhiều gió mát như Đông Nam, Đông thì nên chọn lam thưa thoáng để có thể đón được ánh nắng buổi sáng. Những hướng nhà này hợp với lam có cấu trúc ngang.

- Nhà ở các tầng cao có tính Dương mạnh hơn nên cũng cần hệ lam dày hơn để giảm cường độ nắng nóng. Ngược lại, những ngôi nhà thấp tầng hoặc bị công trình khác quây kín,  nhà ở hướng bắc ít nắng... nên mở thêm cửa để có nhiều ánh sáng, nếu dùng lam cũng chọn loại nhẹ nhõm hơn.

Nhìn chung, để có được cấu trúc lam hợp lý, thẩm mỹ và hài hòa công năng cần phân bố hợp lý về nguyên liệu, tỷ lệ, số lượng, khoảng cách... các mặt đứng bên ngoài và cả không gian từ bên trong nhìn ra. Không nên dùng quá nhiều lam hoặc dùng lam ở hướng ít nắng vì không những mất thẩm mỹ mà còn làm giảm tầm nhìn, ánh sáng, khả năng thông gió cho ngôi nhà.